Wnętrze Kościoła dzisiaj i po II wojnie światowej.
Trzebnica jako jedna z wielu ówczesnych osad targowych wymieniona w dokumencie w 1138 r., miała początkowo tylko kaplicę p.w. św. Piotra Apostoła. Ufundował ją jej własciciel Piotr Włostowic. Następnie rozbudowano ją na pierwszy w dziejach Trzebnicy kościół parafialny. Jego istnienie potwierdza bulla papieża Hadriana IV z 1155 r.
W 1525 r. tę gotycką świątynię zajęli protestanci, a katolicy musieli odtąd korzystać z kościoła klasztornego. W 1671 r. w czsie kontreformacji kościół św. piotra Apostoła wrócił do katolików. W 1709 ponownie przejęli go rwangelicy. W 1859 r. zbór został przebudowany w stylu neogotyckim i do dotychczasowego wezwania dodano drugie: Św. Pawła Apostoła. po wyjeździe ludności niemieckiej w 1947 r. opuszczony kościół niszczał. Mimo wielokrotnych starań o jefo zwrot nie przekazano go kościołowi katolickiemu, urządzony w nim magazyn, a po kego likwidacji był dewastowany. Dopiero w 1987 r. Przyznano go parafii. Wtedy też przystąpiono do gruntownych remontów. Konsekracja świątyni odbyła się 6 grudnia 1998. Ks Kardynał Henryk Gulbinowicz, metropolita wrocławski erygował 25 czerwca 1999r. przy Kościele Świętych Piotra i Pawła drugą w dziejach Trzebnicy parafię. Oficjalna działalność nowa parafia rozpoczęła 22 sierpnia 1999r.
Historia budynku sakralnego
Pierwszy kościół w Trzebnicy pod wezwaniem św. Piatra wybudował w połowie XII wieku najstarszy znany nam właściciel miasta bogaty magnat Piotr Włost. O istnieniu świątyni mówi dokument z 1155 roku. Książę Henryk I Brodaty przekazał istniejący obiekt sakralny wraz z należącymi do niego dziesięcinami w 1202 roku założonemu przez siebie klasztorowi w Trzebnicy. Lokalizacja tej pierwszej świątyni nie jest do dziś wyjaśniona. Nie wyjaśniły również tej sprawy prowadzone ostatnio (1982-1983) badania fundamentów kościoła św. Piotra, usytuowanego między ulicami: Lipową, Kościelną i M. Drzymały. Natomiast potwierdziły one, że budowla ta powstała w pierwszej połowie XIII wieku. Jeszcze w średniowieczu dokonano w tej świątyni niewielkich zmian w architekturze. W końcowym okresie gotyku, w miejscu dawnej zakrystii, do późnoromańskich ścian kościoła dostawiono wieżę. Parter wieży, który odtąd stanowił zakrystię, połączono z prezbiterium za pomocą otworu przebitego przy arkadzie tęczowej. Przy tej okazji dokonano też pewnych zmian we wnętrzu kościoła na co wskazuje fakt przebudowy łuku tęczy. Według rysunku F. B. Wernehra z połowy XVIII wieku kościół św. Piotra był budowlą skarpowaną, o gęsto rozmieszczonych przyporach, z prezbiterium zamkniętym od wschodu ścianą wieloboczną.
Dalsza przebudowa świątyni miała miejsce w okresie baroku. Obecna neogotycka architektura kościoła pochodzi z połowy XIX wieku (1854). Z dawnego założenia pozostawiono wieżę i przylegające do niej ściany kościoła. Na szczycie dachu wieży była mała wieżyczka w formie sygnaturki, którą zdjęto w 1937 roku. Kościół miał 750 miejsc siedzących – w całości mógł pomieścić około 1000 osób.
Przynależność wyznaniowa świątyni
Kościół św. Piotra był od XVI wieku świątynią katolicką. Dwa dokumenty z 1208 i 1213 roku wystawione przez księcia Henryka Brodatego dla klasztoru trzebnickiego podają wśród świadków dwóch proboszczów z Trzebnicy: Berwina i Marcina. Ich następca proboszcz Georg Weidenbach, pod wpływem ewangelickich kaznodziejów wędrownych, zaczął w dniu poświęcenia kościoła, 29 lipca 1525 roku, wygłaszać kazania w duchu protestanckim. Już wcześniej nawiązał on kontakt korespondencyjny z dr. Marcinem Lutrem. Parafia w Trzebnicy była pierwszą wspólnotą w księstwie oleśnickim, która przeszła na protestantyzm. Zakonnice trzebnickie podejmowały różne akcje, aby wiernych utrzymać przy parafii katolickiej. Ksieni Jadwiga II osobiście odwiedzała ich domy i namawiała do powrotu. W latach 1671-1709, kościół św. Piotra znów był świątynią katolicką. Po ponownej utracie swojej świątyni katolicy uczęszczali do kościoła klasztornego, natomiast administracyjnie należeli do parafii w Prusicach. W 1818 roku utworzono parafię katolicką przy kościele św. Bartłomieja Apostoła i św. Jadwigi.
| Skupiona wokół kościoła ewangelickiego pod wezwaniem św. Piotra wspólnota liczyła w dniu 1 stycznia 1945 roku ok. 6500 wiernych, którzy mieszkali w mieście i okolicznych wioskach. Parafię obsługiwało trzech pastorów, którzy w styczniu 1945 roku miasto opuścili i wyjechali na stałe na Zachód. Do 1947 roku w kościele św. Piotra nabożeństwa dla Niemców odprawiali pastorzy przyjeżdżający z Obornik Śląskich lub z Masłowa. Gdy ludność Niemiecka opuściła Trzebnicę i okolice kościół ich został bez opieki. |
Starania parafii rzymskokatolickiej w Trzebnicy o przekazanie jej miejscowego kościoła poewangelickiego
W dniu 1 IX 1947 roku ks. dziekan Wawrzyniec Bochenek skierował petycję do Ministerstwa Ziem Odzyskanych, Departamentu Społeczno-Politycznego w Warszawie o przekazanie świątyni parafii katolickiej. Kopię pisma wysłał do Starostwa Powiatowego. Prośby kierowane przez Urzędy Parafialne bezpośrednio do Ministerstwa nie były przez tę instytucję rozpatrywane. Stąd 31 X 1947 r. ks. Dziekan wysłał nowe pismo za pośrednictwem Kurii Metropolitalnej i Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu. Pismo, oprócz prośby o przekazanie kościoła, zawierało dokumentację historyczną odnośnie poewangelickiej świątyni. Parafia katolicka w Trzebnicy nie otrzymała żadnej odpowiedzi. Tymczasem obiekt sakralny coraz bardziej ulegał dewastacji. Gdy już był mocno zniszczony przejęła go Wojewódzka Spółdzielnia Transportu Wiejskiego we Wrocławiu – Składnica części zamiennych i ogumienia w Trzebnicy. Po przeniesieniu składnicy do nowo wybudowanego magazynu, parafia katolicka ponownie rozpoczęła starania przez Kurię Metropolitalną i Urząd Wojewódzki o przekazanie jej obiektu (pismo z 3 I 1984 roku). Brak ostatecznej odpowiedzi zmusił ks. Bochenka do wysłania w dniu 18 V 1984 r. nowego pisma z prośbą o przyspieszenie załatwienia tej sprawy. Nadto były prowadzone rozmowy z Panem Wojewodą Wrocławskim przez ks. kard. H. Gulbinowicza, podczas których otrzymał on zapewnienie, że kościół zostanie przekazany parafii katolickiej w Trzebnicy. Tymczasem 29 VI 1984 r. Wojewoda podpisał pismo, w którym czytamy, że: Wojewoda Wrocławski „mając na uwadze faktyczne stworzenie warunków dla rozwoju ekumenii w naszym województwie … przychylił się do prośby przewodniczącego Wroctawskiego Oddziatu Polskiej Rady Ekumenicznej i wyraził zgodę na przekazanie Radzie kościoła poewangelickiego w Trzebnicy”. W tej sytuacji ks. Bochenek skierował 13 XI 1984 r. pismo do Konserwatora Zabytków Województwa Wrocławskiego prosząc o interwencję u odpowiednich władz, aby uchyliły decyzję o przekazaniu kościoła.
Z artykułu „Świątynia ekumeniczna w Trzebnicy” wydrukowanego w piśmie „Wieczór Wrocławia” R. XX (1986) nr 32 mieszkańcy Ziemi Dolnośląskiej dowiedzieli się, że w czerwcu 1985 r. został spisany akt notarialny, na mocy którego właścicielem obiektu poewangelickiego w Trzebnicy stała się Polska Rada Ekumeniczna. Autor stwierdza, że administratorem kościoła będzie „parafia polskokatolicka w Trzebnicy”. Pisał też; że „w styczniu br. rozpoczęto prace zabezpieczające…”. W Trzebnicy nie istnieje parafia polsko-katolicka, ani nie ma wyznawców Kościoła polskokatolickiego. Podobnie nieporozumieniem jest organizowanie w Trzebnicy ośrodka ruchu ekumenicznego. Także nie rozpoczęto jakichkolwiek prac remontowych. Zrozumiałe, że parafia rzymskokatolicka w tej sytuacji nie zrezygnowała ze starań o kościół św. Piotra. Kolejny dokument, obejmujący wszystkie dotychczasowe starania, podpisał ks. Bochenek 14 III 1986 r. i złożył u odpowiednich władz. Oprócz starań korespondencyjnych i szukania interwencji u osób wpływowych, zanoszono modlitwy do Boga przez wstawiennictwo św. Jadwigi o pomyślne załatwienie sprawy. Dopiero w 1987 roku poewangelicki kościół św. Piotra został decyzją władz wojewódzkich przekazany parafii katolickiej w Trzebnicy.
Aktualny stan prac remontowych
| W dniu przekazania stan techniczny świątyni był fatalny. W ostatnim okresie dewastacji dach kościoła zapadł się i groził w krótkim czasie zawaleniem. Ks. dziekan W. Bochenek od razu rozpoczął prace remontowe. Zwrócił się do firmy budowlanej z Sycowa, która podjęła się prac restauracyjnych. Do prac pomocniczych zaprasza ks. Dziekan parafian.Ponieważ wskutek przegnicia belek nośnych dach kościoła zapadł się postanowiono go podnieść o kilkanaście centymetrów, wymienić fragmenty zgniłych belek oraz uzupełnić podmurówkę. Praca to była trudna i na zewnątrz nie widoczna. Łatwiej było dostrzec naprawę dachu na wieży, który pokryto blachą miedzianą. Na szczycie zamontowano nowy żelazny krzyż. Pod nim kulę z dokumentacją historyczną. |
Następnie przystąpiono do prac w prezbiterium kościoła. I tu trzeba było częściowo wymienić belki. Dach został nakryty blachą miedzianą.
W nawie głównej dach został osadzony na podmurówce i również pokryty blachą miedzianą. Zbudowano schody i pięciometrowy chór. Założono instalację, elektryczną. Wykonano z drewna modrzewiowo-dębowego strop, stolarkę okienną oraz główne i boczne drzwi. Położono posadzkę z wapienia kaukaskiego, otynkowano ściany, wykonano nowe fugi między cegłami, pomalowano kościół. Ukończono prace związane z wystrojem wnętrza, postawiono ławki, zawieszono żyrandole, w środku prezbiterium postawiono ołtarz i ambonkę z białego marmuru ze Stronia Śląskiego. W apsydzie w samym środku pod ścianą ustawiono bogato rzeźbione tabernakulum na specjalnie w tym celu zbudowanym ołtarzu z marmuru greckiego.
Zamontowano i uruchomiono gazowy piec do ogrzewania świątyni. Krzyż z Figurą Chrystusa został zamontowany w oknie środkowym nad tabernakulum. Figurę Chrystusa wyrzeźbił, wg rzeźby Wita Stwosza z ołtarza mariackiego w Krakowie, Krzysztof Lewczak. On też jest autorem naturalnej wielkości figur św. Piotra i św. Pawła, które stoją po obu stronach ołtarza. Wieża kościoła jest jeszcze remontowana. Położono już nowe podłogi, zamontowano schody, nowe zegary i dzwony. W dniu 25.12.1994 r. odprawiono w nim pierwszą Mszę św. – pasterkę. Od tego czasu w niedziele i święta są odprawiane systematycznie nabożeństwa. W dniu 22 sierpnia 1999 r. miał miejsce ingres nowego proboszcza – ks. Zdzisława Paducha – do nowo utworzonej tu parafii pw. świetych Apostołów Piotra i Pawła (dekret ks. kard. H. Gulbinowicza z dnia 20.06.1999 r.).